***သာလီစြပါ***
************************************************ရခိုင္အလံ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္
အေရာင္
အေပၚပိုင္းအျဖဴေရာင္သည္ ရခုိင္အမ်ဳိးသားတို႔၏ ျဖဴစင္ေသာစိတ္ဓါတ္ရွိျခင္း၊ အမ်ိဳးသီ
လႏွင့္ဌာနကို ေစာင္႔ထိန္းျခင္း၊ ျဖဴစင္ေျဖာင္႔မတ္ေသာ စိတ္ရွိျခင္း ႏွင္႔ျဖဴစင္တည္ၾကည္ ေစာင့္
ထိန္းအပ္ေသာ ကိုယ္က်င္႔တရားရွိျခင္း တို႔ကိ ုေဖာ္ေဆာင္သည္။အနီေရာင္၏သေဘာမွာ ရဲရင့္
တည္ၾကည္ေသာသတၱိႏွင္႔ ခိုင္ခံ႔တည္ၾကည္ေသာဇာတိေသြး၊ဇာတိမာန္ရွိျခင္းတို႔ကို အဓိပၸါယ္
ေဆာင္သည္။
သီရိ၀စ ၦ
သီရိ၀စ ၦမွာ ေ၀သာလီစျႏၵားမင္းတို႔၏ဒဂၤါးတြင္ ေခတ္ႏွိပ္သံုးစြဲေသာပံုျဖစ္သည္။ ဤတံဆိပ္ကို ဒဂၤါးတြင္သာမက ရာဇပလႅင္ မုတ္တံကဲမ်ား၊ ဘုရားတန္းေဆာင္မုတ္တံကဲမ်ား၊ တံခါးမုတ္စီ
မ်ားတို႔တြင္ အျမဲသံုးစြဲခဲ႔ၾကသည္။ သီရိ၀စၦမွာ က်က္သေရမဂၤလာ အျဖာျဖာႏွင္႔ ျပည္႔စံုသည္
ဟုအဓိပၸါယ္ရသည္။ ယင္းအထဲတြင္သေကၤတမ်ားစြာပါရွိသည္။
ေနႏွင္႔လ
ေနႏွင္႔လတို႔မွာ ပထမဆံုး ရခိုင္ ဟူေသာအမည္ကိုခံယူျခင္းမွစ၍ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာမင္းတို႕သည္
ေနလအမည္ရွိေသာ ဘြဲ႕ထူးဂုဏ္ထူးအမည္မ်ားကို ခံယူခဲ့ၾကသည္။သူရိယမင္းဆက္၊ စျႏၵားမင္း
ဆက္ဟူ၍ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ႔ၾကသည္။ ေနလတို႔သည္ ကမၻာ၏တန္ဆာမ်ား ျဖစ္ၾကသည္႔ အေလွ်ာက္
အေအးႏွင္႔အပူ၊ အလင္းႏွင္႔အေမွာင္၊ အက်ဳိးႏွင္႔အျပစ္တို႔ကို ထင္ရွားေစႏိုင္ေသာ သတၱိရွိၾက
သည္။ေနမင္းႏွင္႔တူေသာအက်င္႔၊ လမင္းႏွင္႔တူေသာ အက်င္႔တို႔ရွိၾကသည္။ ယင္းနည္းအတူ
မင္းႏွင္႔တကြ ျပည္သူတို႔သည္ သစၥာတရား တည္ၾကည္ၾကရမည္။ယဥ္ေက်းမႈအႏုပညာ၊
စီးပြားေရးအေျခအေနႏွင္႔ အမ်ဳိးသားလကၡဏာမ်ားကိုေဖာ္ညႊန္းထားပါသည္။ေနသည္
ကမ ၻာ ေျမျပင္ေပၚရွိလူသတၱ၀ါတို႔ကို အလင္းေရာင္ေပးသည္၊ လသည္ေအးျမၾကည္လင္ေသာ
သာယာမႈတို႔က ေဒသဌာနမေရြး၊ ပုုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါမေရြး မွ်တေသာအေရာင္ကိုေပးတတ္သည္။
လူသားသတၱ၀ါတို႔အေပၚတြင္ ေအးျမၾကည္လင္ေသာ သစၥာတရားရွိသည္ကို ေဖာ္ညႊန္းထား
ျခင္းျဖစ္သည္။
လက္၀ဲရစ္ခရုသင္းႏွင္႔လက္က်္ာရစ္ခရုသင္း
တိုင္းျပည္ကိုအုပ္ခ်ဳပ္ေသာဘုရင္မ်ား ဘိသိတ္ခံရာ၌ လက္၀ဲႏွင္႔လက္က်ာရစ္ ခရုသင္းတို႔ျဖင့္
သစၥာေရစင္ျဖန္းရသည္။ေရစင္ျဖန္းရာတြင္ တိုင္းသူျပည္သားအေပါင္းတို႔အား သစၥာ၊ သီလ၊
သမာဓိတရားတို႔ျဖင္႔ တရားသျဖင္႔ အုပ္ခ်ဳပ္အုပ္ထိန္းႏိုင္ပါစီ ၊ တိုင္းသူျပည္သားတို႔ကလည္း
သစၥာ၊ သီလ၊ ဓမၼ ရွိၾကပါေစဟူေသာ သရုပ္ကို ေဖာ္ေဆာင္ပါသည္။
စိန္ေတာင္္္္
စိန္ေတာင္သည္ အလယ္ဗဟိုတည္႔တည္႔တြင္ မဏၰိဳင္မားမားမတ္မတ္ေျဖာင္႔တန္းစြာရပ္တည္
ထားသည္။ေဖာ္ျပခဲ႔ေသာ သစၥာ၊ ဓမၼတရားတို႔သည္မင္းႏွင္႔တကြ ျပည္သူတို႔အားတည္႔တည္႔
မတ္မတ္ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း၊ ခံယူလိုက္နာျခင္း လကၡဏာကိုေဖာ္ျပထားသည္။
စိန္ေတာင္ေအာက္ခံ
စိန္ေတာင္ေအာက္ခံမွာလျခမ္းသ႑ာန္ျဖစ္ၿပီး စိန္ေတာင္အား မတိမ္းမေစာင္းေျဖာင္႔ မတ္
တည္ရွိႏိုင္ရန္ မယိမ္းမယိုင္ေစျခင္းငွာ ေအာက္ခံျပဳလုပ္ထားျခင္းကိုသေဘာကို သရုပ္ေဆာင္
သည္။
ေေေေ ေရြးလံုး(ရ)လံုး (ဗိႏၵဳ)
ရခိုင္တို႔သည္ ၾကကၠိကာနကၡတ္ႏွင္႔ယွဥ္သည္႔လူမ်ဳိးမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ၾကကၠိကာနကၡတ္သည္
စပါးပင္၊ ေျမမ်ား၏ လကၡဏာကို ေဆာင္သည္ (တစ္ခ်ဳိ႕က်မ္း၌ ၾကယ္ခုနစ္ေကာင္ဟုဆိုသည္)
ၾကကၠိကာနကၡတ္ကိုမွီး၍ ထြန္ယက္ျခင္း၊ စိုက္ပ်ဳိးျခင္း၊ ရိတ္သိမ္းျခင္း တို႔ျပဳလုပ္ၾကသည္။
ရခိုင္ျပည္သည္ ၾကကၠိကာနကၡတ္ႏွင္႔ေလ်ာ္ညီစြာ စိုက္ပ်ဳိးေရးကိုအဓိကျပဳ၍အသက္ေမြး၀မ္း
ေၾကာင္းေဆာင္ရြက္ရေသာ တိုင္းျပည္ျဖစ္သည္။ယင္းေၾကာင္႔ ရခိုင္ျပည္၏ အသက္ေသြးခဲ
ျဖစ္ေသာ စီးပြားေရးႏွင္႔ စိုက္ပ်ဳိးေရးလကၡဏာသေဘာကို ေဆာင္ထားျခင္းျဖစ္သည္။
ၿခဴးပန္း
ၿခဴးပန္းသည္ အျမင္႔ျမတ္ဆံုးေသာပန္းတစ္မ်ဳိးတြင္ ပါ၀င္သည္။ျခဴးပန္းမွာ အပင္မွပြင္႔ေသာ
ပန္းမ်ဳိးမဟုတ္ေပ၊ ျခဴးဟုေခၚေသာ သတၱ၀ါတစ္မ်ဳိး၏ ခႏၵာကိုယ္လက္မွ ေပါက္ေရာက္ေန
ေသာ အေမႊးအမွ်င္တို႔၏ ပံုစံတြင္ အေခြေခြအလိပ္လိပ္ျဖစ္ေပၚေနျခင္းကို သရုပ္ေဖာ္၍
ပန္းခ်ီ၊ ပန္းပုဆရာတို႔သည္ ဘုရား၊ ေစတီ၊ အေဆာက္အဦး၊ ပလႅင္၊ မုတ္တံကဲမ်ား၊ထီးေဆာင္
နန္းေဆာင္စေသာ အေဆာက္အဦးတို႔တြင္ အေျပာက္အၿပိန္းမ်ား၊ ပန္းခက၊္ ပန္းလိပ္၊ ျခဴးပန္း
ဟူ၍ေခၚသည္။ ျခဴး ေကာင္တုိ႔သည္ လူအေပါင္းတို႔၏ ပစၥည္းဥစၥာကိုလည္းေကာင္း၊အသီးအႏွံ
တို႕ကိုလည္းေကာင္း လံုး၀ဖ်က္ဆီးျခင္းမရွိ၊ သူတို႔၏သြားရာတြင္ အေမႊးအမွ်င္မ်ား တစ္ခုႏွင့္
တစ္ခုထိခိုက္၍ ဆြဲလြဲျမည္သံကဲ႔သို႔ တျခြင္ျခြင္ျမည္သည္။မဂၤလာရွိေသာ၊ ေတးသံသာေသာ
အသံကို ရုပ္ေဖာ္ထားသည္။ ၎တို႔သည္ကာမဆႏၵတရား၌ တစ္သက္လ်င္တစ္ႀကိမ္သာမွီ
၀ဲျခင္းရွိသည္။သူတစ္ပါးအမ်ဳိးအႏြယ္မ်ားကိုလည္း ဖ်က္ဆီးျခင္းမရွိ၊ အျဗဟၥရိယာသိကၡာပုဒ္ကို
ေစာင္႔ထိန္းျခင္း၊ တိုင္းသူျပည္သားတို႔သည္လည္း မုဒိန္းတႏ ၱမက်ဴးလြန္ၾကေစရန္ သရုပ္ေဆာင္
ထားသည္။ ဤသီရိ၀ိစ ၦတစ္ခုလံုး၏သေဘာတရားမွာသစၥာဓမၼရွိျခင္း၊ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး၌
စပါးသီးႏွံပြားမ်ားေစျခင္း၊ အလင္းႏွင္႔အေမွာင္၊အက်ဳိးႏွင္႔အျပစ္တို႔ကိုဆင္ျခင္ေစႏိုင္ျခင္း၊
မိမိတို႔၏ ရိုးရာဓေလ႔ထံုးစံမ်ားကိုေစာင္႔ထိန္းႏိုင္ျခင္း၊ ေခတ္ႏွင္႔ေလ်ာ္ညီစြာတစည္းတလံုးတည္း
တည္ျမဲႏိုင္ေစျခင္း၊ ထြန္းသစ္ေပါမ်ားတိုးတက္ေစႏိုင္ေသာ သေကၤတသေဘာမ်ားကို သရုပ္
ေဆာင္ထားပါသည္။
by Arakan Refu****************
